Nowe możliwości zabezpieczenia rachunku bankowego zagranicznego dłużnika przez wierzyciela

Na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w ustawie Kodeks Postępowania Cywilnego zostały dodane przepisy dotyczące Europejskiego Nakazu Zabezpieczenia na rachunku bankowym. Przepisy obowiązują od dnia 18 stycznia 2017 r. i związane są z wejściem w życie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającym procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych.

Za sprawę transgraniczną została uznana taka sprawa, w której rachunek bankowy mający zostać objęty nakazem zabezpieczenia prowadzony jest w państwie członkowskim UE innym niż państwo członkowskie sądu, do którego zwrócono się z wnioskiem o wydanie nakazu zabezpieczenia lub państwo, w którym wierzyciel ma miejsce zamieszkania. Wierzycielowi zostały przyznane szerokie uprawnienia w uzyskaniu zabezpieczenia jeżeli chodzi o moment złożenia takiego wniosku: zarówno przed wszczęciem postępowania, na każdym jego etapie (po wszczęciu), jak i po uzyskaniu orzeczenia lub ugody. Ponadto jeżeli wierzyciel ma uzasadnione podejrzenia, że dłużnik posiada jeden lub więcej rachunków bankowych w danym państwie członkowskim, to pomimo tego że nie zna nazwy banku, jego adresu czy nr rachunku może zwrócić się we wniosku by sąd zażądał od organu ds. informacji państwa członkowskiego UE wydania informacji dotyczących numerów rachunków i nazw oraz adresów banków prowadzących rachunki bankowe dla dłużnika. Istnieje możliwość zwrócenia się o taką informację również na etapie, gdy orzeczenie lub ugoda nie są jeszcze wykonalne, ale kwota podlegająca zabezpieczeniu jest znaczna.

Jednym z warunków wydania nakazu zabezpieczenia przez właściwy sąd jest wykazanie pilnej potrzeby zastosowania środka zabezpieczającego w formie nakazu zabezpieczenia wraz z uprawdopodobnieniem, że bez jego wydania dochodzenie roszczenia będzie niemożliwe lub znacznie utrudnione (realne ryzyko). Co istotne dłużnik nie jest informowany o wniosku składanym przez wierzyciela ani nie ma żadnych możliwości złożenia wyjaśnień czy też polemiki przed wydaniem nakazu. Korzystne dla wierzyciela wydają się być również terminy wydania decyzji w przedmiocie nakazu zabezpieczenia, które wynoszą odpowiednio 5 dni roboczych (wierzyciel uzyskał orzeczenie lub ugodę sądową) i 10 dni roboczych (wierzyciel nie uzyskał jeszcze orzeczenia lub ugody sądowej).

Nakaz zabezpieczenia wydany w jednym państwie członkowskim jest uznawany w innych państwach członkowskich bez konieczności przeprowadzania innych czynności i jest wykonalny bez potrzeby stwierdzania jego wykonalności. Wyjątek stanowi Dania oraz Zjednoczone Królestwo, które nie są związane wskazanymi zasadami ani ich nie stosują.